Τα θολά νερά μιας χειριστικής σχέσης
Στην χειριστική σχέση αίρεται η ανθρώπινη ιδιότητα των ζωντανών όντων από τον αυτοπροσδιοριζόμενο «ως επιδιορθωτή πνευστών οργάνων». Η ανθρώπινη σχέση, εξ ορισμού, είναι μορφή κοινωνικής διάδρασης η οποία χαρακτηρίζεται από την αμοιβαία αναγνώριση των προσώπων ότι είναι κάτοχοι συγκεκριμένων θέσεων και φορείς συγκεκριμένων ρόλων.
Η δράση ή η ενέργεια του ενός νοείται και εκδηλώνεται με βάση την προηγούμενη ή την προβλεπόμενη δράση η ενέργεια του άλλου. Εάν θέλεις να γνωρίσεις την ψυχή σου, σε άλλη ψυχή και δια της άλλης ψυχής, θα καταννοηθείς.
Το ιδεώδες του εγώ, που θριαμβεύει μέσα στον μετανεωτερικό άνθρωπο σήμερα, αναγνωρίζει μόνο τα άπειρα όρια της επικράτειας και επικράτησής του, ισοπεδώνοντας ό,τι βρει μπροστά του, ανθρώπους, χρώματα, ζώα, συνθήκες, θεσμούς! Ο Sullivan τόνισε την σημασία των διαπροσωπικών σχέσεων και γενικότερα τον τρόπο με τον οποίο κάθε πρόσωπο σχετίζεται με τους άλλους και αυτοί με την σειρά τους, σχετίζονται μαζί τους.
Οι ψυχικές διαταραχές γίνονται κατανοητές μόνο ως σύμπτωμα διαταραγμένων διαπροσωπικών σχέσεων. Ο χειριστικός, είχε πολλά πρόσωπα και πολύ χρόνο, αλλά και πολύ συνειδητό ή ασυνείδητο τρόπο, με το μέρος του.
Η αναίρεση από τον έναν, των ανθρωπίνων ιδιοτήτων ενός Άλλου, είναι μια καταδικαστική από-άνθρωποποίηση. Ο ένας – αυτός εκφέρει ένα απλό και εφαρμόσιμο σύστημα σκέψης και συμπεριφοράς, κάπως άκαμπτο αλλά σταθερό, ίσως όμως ανυποχώρητο, που επιτελεί ένα εύκολο προσωπικό σχέδιο. Αυτή είναι η κοινοτοπία του κακού.
Χειριστική ή εργαλειακή σχέση, είναι η μετατροπή του ανθρώπου σε πράγμα ή εργαλείο για την εκπλήρωση ενός απλού στόχου, την ικανοποίηση μιας ανάγκης ή απλώς την εκτόνωση της έντασης ή την απομείωση της πλήξης.
Μακιαβελικοί τύποι, ναρκισσιστικά υποκείμενα, κοινωνιοπαθητικα ή αντικοινωνικά στοιχεία, χειρίζονται τους άλλους για την «εκπαίδευση» των ορίων του σαδομαζοχισμού των.
Στις χειριστικές σχέσεις δεν υπάρχει αναστοχασμός, βιασύνη ή επιδιόρθωση. Ο χειριστικός τρόπος λειτουργεί αποτελεσματικά και μεθοδικά – by the book – ο αλγόριθμος είναι προκαθορισμένος, εσχάτως προκύπτουν και αναθεωρήσεις.
Το Κακό, τελικά ζει και θεριεύει από τον Άλλο. Ο χειριστικός «εκπαιδεύεται» συνεχώς αποποιούμενος όραση, ακοή, γεύση και αφή του Άλλου. Η οσμή του χειριστικού ερεθίζεται μόνο από τον πόνο, το αίμα των θυμάτων του.
Η χειριστικότητα στην σχέση επομένως, θα μπορούσε να ειδωθεί ως κοινοτοπία του κακού παρόντος μας.
* Ο Φώτης Μωρόγιαννης είναι ψυχίατρος, ψυχοθεραπευτής, Διδάκτωρ Ιατρικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.
Πρώτη δημοσίευση στην ιστοσελίδα: liberal.gr, στις 19/6/2021